آتشسوزی پدیده‌ای ترسناک است که هرلحظه در کمین ماست. سالانه زبانه‌های آتش با شوق بی‌رحمانه‌ای ساختمان‌های زیادی را طعمه‌ی خود کرده و جان و مال افراد را تهدید می‌کند. همیشه پیشگیری بهتر از درمان بوده است و ما اگر ساختمان را در برابر آتشسوزی ایمن کنیم از بروز خسارات سنگین جلوگیری خواهیم کرد. آتش بند یک سیستم حفاظت در برابر آتش است و مانع انتشار آتش به فضاهای دیگر ساختمان می‌شود. به‌جرئت می‌توانیم؛ آتش بند را به‌عنوان مؤثرترین روش غیرفعال در برابر آتشسوزی معرفی کنیم.
اگر علاقه‌مند هستید؛ درباره دودبند و آتشبندی بیشتر بدانید، مطالعه این مقاله راهگشا خواهد بود.
آتش بند چیست؟
در هنگام آتشسوزی، دود و آتش از طریق درزهای ساختمان مانند فضاهای حدفاصل سقف و نما، محل خروج کابل‌ها و محل تأسیسات و رایزرها به نواحی دیگر ساختمان گسترش‌یافته و میزان حریق و دود را بیشتر می‌کند. مواد آتش بند یا دودبند به موادی گفته می‌شود که در هنگام آتشسوزی از نفوذ دود و آتش به دیگر نواحی جلوگیری می‌کند.
انواع آتش بند
آتش بند و دود بندها نقش بسزایی برای حفاظت ساختمان‌ها در برابر آتشسوزی و گسترش دود دارند. آتش بندها در انواع مختلف و به‌منظور کاربردهای خاصی طراحی‌شده‌اند. در ادامه انواع رایج آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
آتش‌بند های مکانیکی
این نوع از آتش بندها از مواد مکانیکی همچون صفحات گچی، فلزی و… برای پر کردن اتصالات و دهانه‌ها استفاده می‌کنند. پرده دود و آتش در برابر آتش مقاوم است و مانع از گسترش دود و آتش در زمان آتشسوزی می‌شود.
آتش بند های شیمیایی
این نوع از آتش بندها از مواد شیمیایی برای پر کردن درزهای ساختمان استفاده می‌کنند.
آتش بند های ترکیبی
این نوع از آتشبندها، از ترکیب مواد مکانیکی و شیمیایی برای ایجاد سد محکم در برابر آتش و دود استفاده می‌کنند.
آتش بند های نمای ساختمان
این نوع از آتش بندها برای پر کردن بین نمای ساختمان و سقف مورداستفاده قرار می‌گیرند و مانع از سرایت حریق و دود به طبقات بالا می‌شوند.
آتش‌بند های درز انقطاع
این نوع از آتش بندها برای پر کردن تمام درزهای موجود در ساختمان کاربرد دارند.
مهمترین کاربردهای آتش بند
در ادامه به معرفی مهمترین کاربردهای آتش بند می‌پردازیم:
محل عبور لوله‌ها و کابل‌ها
آتش بندها برای درزگیری حفره‌های حاصل از عبور لوله‌ها و کابل‌های تأسیساتی کاربرد دارند. در زمان آتشسوزی آتش بند برای پر کردن فضای موجود منبسط می‌شود و از گسترش آتش جلوگیری می‌کند.
اتصالات دیوارها و کف‌ها
آتش بندها برای پر کردن شکاف‌های موجود بین دیوارها و کف‌ها کاربرد دارند.
دور درب‌ها و پنجره‌ها
آتش بندها برای مسدودسازی اطراف درب و پنجره‌ها به‌منظور جلوگیری از نفوذ آتش به فضاهای مجاور کاربرد دارند.
داخل داکت‌ها و کانال‌های هوا
آتش بندها در داکت‌ها و کانال‌های هوا به‌منظور جلوگیری از انتقال دود و شعله به طبقات دیگر ساختمان کاربرد دارند.
آتشبندی تأسیسات چگونه صورت می‌گیرد؟
تأسیسات قلب تپنده‌ی هر ساختمانی محسوب می‌شوند. درز و شکاف‌های حاصل از اتصال تأسیسات ساختمان جزء نقاط بحرانی در زمان آتشسوزی محسوب می‌شود. برای مهروموم کردن درزهای این اتصالات معمولاً از آتشبند‌های بخصوصی استفاده می‌شود. این آتشبندها در زمان آتشسوزی منبسط‌شده و فضای موجود را پر می‌کنند تا آتش به فضاهای دیگر گسترش نیابد. همچنین از رنگ ضد‌حریق برای پوشش سطح لوله‌ها و کابل‌ها استفاده می‌شود. به‌منظور افزایش مقاومت لوله‌ها در برابر آتش قبل از قرار دادن لوله‌ها داخل دیوار یا کف زمین باید با موادی همچون غلاف عایق‌بندی گردند.
آتش بندی درز انقطاع چیست؟
درز انقطاع به فاصله بین دو بخش از یک سازه یا ساختمان برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از زلزله، انقباض و انبساط ساختمان گفته می‌شود. این درزهای انقطاع در زمان آتشسوزی، باعث سرایت حریق به ساختمان و سازه‌های مجاور می‌شوند. راهکار مورداستفاده، از آتش بند برای مسدود کردن این درزها برای جلوگیری از نفوذ آتش است.
آتش بند در پوسته ساختمان چگونه استفاده می‌شود؟
نفوذ آتش به نمای ساختمان، زنگ خطری برای گسترش دامنه آتشسوزی به ساختمان‌های مجاور و طبقات بالا است. به‌منظور ایمن‌سازی ساختمان در برابر آتش باید تمام درزها و شکاف‌های موجود در پوسته‌ی ساختمان با مواد آتش بند، طبق استانداردهای بین‌المللی پر شوند تا از نفوذ آتش به طبقات بالا جلوگیری نمایند.
چه موادی به‌عنوان آتش بند استفاده می‌شوند؟
اکنون نوبت آن است که با موادی که به‌عنوان آتش بند استفاده می‌شوند آشنا شویم:
پشم سنگ
مقاومت این ماده در برابر آتش بسیار بالا است و از الیاف همراه با سنگ پشم فشرده ساخته می‌شود. پشم سنگ برای مسدودسازی بازشوهای افقی و عمودی موجود بر روی سقف و کف ساختمان استفاده می‌شود.
حلقه‌های آتش بند
در زمان آتشسوزی چنانچه لوله‌هایی مانند پی‌وی‌سی، پلی‌اتیلن و … ذوب شوند؛ حلقه‌های آتش بند دست‌به‌کار شده و جاهای خالی لوله‌ها را پر می‌کنند. قطرهای متفاوتی از این حلقه‌ها در بازار موجود است که بیشترین قطر ۴۰۰ میلی‌متر است.
نوارهای منبسط شونده
کارایی این نوارها مشابه حلقه‌های آتش بند است و در زمانی که بین لوله‌ها فاصله زیادی وجود دارد؛ مورداستفاده قرار می‌گیرند.
مورتار
از ترکیب مورتار با آب نوعی ملات حاصل می‌شود که برای پر کردن شکاف‌ها و درزهای موجود در ساختمان استفاده می‌شود.
رنگ ضد حریق
رنگ ضد حریق یک لایه مقاوم در برابر آتش ایجاد می‌کند و برای پوشش سطوحی همچون لوله و کابل کاربرد دارد.
کامپوزیت
ورق‌های کامپوزیت برای تعمیر و نگهداری دیوارهای آتش بند استفاده می‌شوند.
کلام آخر
در این مقاله دود بند و مواد آتشبندی را بررسی کردیم. آتش بند برای جلوگیری از گسترش و انتشار دود و حریق در زمان آتشسوزی کاربرد دارد و مکمل سیستم اطفاء حریق است. آتش بند انواع مختلفی دارد که برای کاربردهای مختلف استفاده می‌شوند. آتش بندها از مواد مختلفی ساخته می‌شوند و برای انتخاب آتش بند مناسب باید میزان مقاومت آن و شرایط محیطی را در نظر گرفت.
