جت فن یکی از تجهیزاتی است که به منظور تهویه و تخلیه‌ی دود پارکینگ‌ها و جلوگیری از تجمع آلاینده‌های سرطان‌زا در محیط پارکینگ استفاده می‌شود. این وسیله برای پارکینگ‌های بزرگی که بیش از ۳۰۰ متر مساحت داشته و از طرفی مجرایی برای ورود هوای تازه ندارند، بهترین انتخاب است. البته جت فن‌ها برای مکان‌های دیگری نظیر تونل‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین هر جت فن بر اساس نوع کارکرد آن دارای اجزایی متفاوت است. در این مقاله به معرفی و بررسی اجزای جت فن پارکینگ‌ها خواهیم پرداخت.
جت‌فن پارکینگی چیست؟
با توجه به اینکه ساخت‌وسازهای اخیر بیشتر به‌صورت برج‌های مسکونی هستند تا بتواند جوابگوی رشد جمعیت باشد، هر ساختمان دارای حداقل یک طبقه پارکینگ است. مساحت این پارکینگ‌ها معمولاً بیش از ۳۰۰ متر است و فضای بسته‌ای دارند. بنابراین وجود یک سیستم تهویه و تخلیه‌ی دود پارکینگ ضروری خواهد بود. یکی از کاربردی‌ترین سیستم‌هایی که برای تهویه و تخلیه‌ی دود پارکینگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، جت فن پارکینگی است. هدف از نصب و راه‌اندازی این فن‌ها علاوه‌بر تخلیه آلاینده‌های خروجی از اگزوز خودروها، حفظ سلامتی ساکنان و همین‌طور جلوگیری از بروز انفجار و حادثه است. چون تجمع آلاینده‌هایی چون مونواکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد و اکسید نیتروژن می‌تواند منجر به انفجار و آتش‌سوزی شود، بنابراین لازم است این آلاینده‌ها به نحوی از پارکینگ خارج شده و هوای تازه جایگزین آن‌ها شود. جت فن‌های پارکینگی بر اساس ضوابط تعریف‌شده توسط سازمان آتش‌نشانی و سامانه تهویه و تخلیه‌ی هوای نامطبوع طراحی و در پارکینگ‌های عمومی در سطح شهر، پارکینگ برج‌های مسکونی، پارکینگ برج‌های اداری و تجاری نصب خواهند شد.
اجزای اصلی جت فن برای تهویه و تخلیه‌ی دود پارکینگ‌ها
هر جت‌فن بسته به نوع کاربرد می‌تواند اجزای متفاوتی داشته باشد اما در مورد جت فن‌هایی که برای تهویه و تخلیه‌ی دود پارکینگ‌ها استفاده می‌شود برخی از اجزای آن اصلی و حیاتی هستند که در ادامه به معرفی و بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
بدنه جت فن وظیفه نگهداری تجهیزات و محافظت از کلیه قطعات را برعهده دارد. با توجه به نوع جت فن، ورودی و خروجی آن می‌تواند تغییر زاویه داشته باشد. این تغییر زاویه در ورودی و خروجی منجر می‌شود سیستم کنترل تهویه مناسبی در شرایط مختلف ایجاد شود. به این ترتیب جریان هوا در پارکینگ از حالت مستقیم خارج خواهد شد. از جمله جت فن‌هایی که قابلیت تغییر جهت دادن هوای خروجی را دارند، جت فن قابل تنظیم یا Banana Fan گفته می‌شود.
بدنه جت فن را بسته به نوع کاربرد می‌توان با یکی از فلزات زیر ساخت:
۱) فولاد ضدزنگ (فولاد ضدزنگ در اماکنی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دارای اتمسفر خورنده هستند.)
۲) پیش گالوانیزه
۳) گالوانیزه داغ
مهم‌ترین بخش سیستم تهویه و تخلیه‌ی دود پارکینگ‌ها، موتور الکتریکی جت فن یا الکتروموتور است. این موتور عامل اصلی حرکت پره‌ها در جت فن است و با حرکت آن، سیستم شروع به‌کار می‌کند. لازم به ذکر است که کیفیت موتور الکتریکی یا الکتروموتور، تعیین‌کننده کیفیت جت فن است. توجه داشته باشید که اگر موتور جت فن قابلیت تحمل فشار و دمای بالا را داشته باشد، قیمت آن افزایش پیدا می‌کند. با توجه به قدرت بالای این نوع موتورها و به منظور محافظت از آن در دماهای بالا، از دستگاهی به‌نام ترمیستور PTC استفاده می‌شود.
بعد از موتور، پروانه جت فن مهم‌ترین بخش از این سیستم تهویه و تخلیه‌ی دود پارکینگ‌ها خواهد بود. این پروانه در اصل جریان هوای لازم به منظور تهویه محیط پارکینگ را فراهم خواهد کرد. برای ساخت پره‌ها یا تیغه‌های پروانه جت فن از آلومینیوم ریخته‌گری شده استفاده می‌کنند و تیغه‌ها را نیز معمولاً یک جهته با قابلیت برگشت‌پذیری می‌سازند.
سایلنسر وسیله‌ای که برای جذب صوت در سیستم انتقال هوای جت فن نصب می‌شود. برای ساخت سایلنسر از بدنه‌ای با جنس ورق گالوانیزه و پره استفاده می‌شود.
به‌منظور اتصال آسان و سریع در خارج از بدنه جت فن از جعبه اتصال استاندارد استفاده می‌شود. جعبه اتصال را می‌توان بر اساس نوع کاربرد جت فن از آلومینیوم ریخته‌گری، عایق IP65 یا فولاد ضدزنگ ساخت.
گارد محافظتی وظیفه ایمن‌سازی و محافظت از دهانه ورودی جت فن را برعهده دارد.
برای محافظت از پره‌های جت فن از قابی استفاده می‌شود که فشار استاتیکی لازم برای غلبه بر مقاومت سیستمی را فراهم می‌کند.
دیفلکتور وسیله‌ای است که از آن برای کنترل جریان هوا در دهانه خروجی جت فن استفاده می‌شود.
در این نوشتار، به معرفی ضوابط سازمان آتش‌نشانی برای انواع سیستم تهویه و تخلیه‌ی دود پارکینگ‌ها پرداختیم و مهم‌ترین نکاتی را که در این زمینه باید مدنظر قرار دهید، شرح دادیم. بخاطر داشته باشید که این ضوابط، باید به‌صورت بسیار دقیق اجرا شوند تا میزان خسارات احتمالی در آینده، به حداقل میزان ممکن برسد.
